Η τέχνη ως αποκάλυψη· η βία το ιερό και τα εξιλαστήρια θύματα.

Πόσο ένοχος ήταν τελικά ο Οιδίποδας; Ο Ιώβ ήταν μονάχα ένας άνθρωπος που έγινε παιχνίδι στα χέρια του θεού; Υποσχέθηκε ο Χριστός ότι θα φέρει ειρήνη στον κόσμο; Κατά πόσο τελικά οι θεοί «παραγγέλνουν» ιερούς πολέμους;

Είναι γνωστό ότι οι κοινότητες των ανθρώπων, από την αρχαιότητα ώς και σήμερα, σε κάθε δύσκολο κύκλο της ιστορίας, επιχειρούν να ανασύρουν ένα πανάρχαιο τελετουργικό βίας που θα φέρει ένα υποψήφιο θύμα (ή μια ομάδα θυμάτων) στο προσκήνιο. Αυτός ο αποδιοπομπαίος τράγος θα φορτωθεί όλες τις «δυσλειτουργίες» της κοινότητας και, αφού «θυσιαστεί τελετουργικά», θα επιτρέψει στο σύνολο να ξαναρχίσει «καθαρό» μια νέα πορεία.

Στις 3, 10, 17 & 21 Δεκεμβρίου 2018, θα παρουσιαστεί το εικαστικό – θεατρικό δρώμενο «Περπατώντας την αρχαία οδό των ασεβών» στην Αγγλικανική Εκκλησία του Αγ. Παύλου στην Αθήνα.

Το Περπατώντας την αρχαία οδό των ασεβών αντλεί την έμπνευσή του από το έργο του Γάλλου διανοητή και ακαδημαϊκού Ρενέ Ζιράρ. Ο Ζιράρ, συγγραφέας, μεταξύ άλλων, των βιβλίων Το εξιλαστήριο θύμα και Η αρχαία οδός των ασεβών, είναι ένας μελετητής, ο οποίος ασχολείται πολύ με το θέμα της βίας και του ιερού, όπως αυτό εμφανίζεται διαχρονικά και παγκόσμια, μέσα στις ανθρώπινες κοινότητες.

Μέσα από την τέχνη, το δρώμενο καταπιάνεται με μια πολύ σκοτεινή ιστορία. Σκοτεινή όσο το βάθος του χρόνου και παλιά όσο ο άνθρωπος. Μιλά για θήτες και θύματα, για αρχαίους πολιτισμούς και σύγχρονες κοινωνίες, για ανθρωπολογία αλλά και θρησκεία.

Μιλά για τη βία και το πώς εκδηλώνεται στις κοινότητες των ανθρώπων· για την ιδέα του «ιερού» και πώς αυτό διαμορφώνει τις θρησκείες. Κυρίως, όμως, προσπαθεί με ιδιαίτερο και ποιητικό τρόπο να επιστήσει την προσοχή σε ένα παγκόσμιο φαινόμενο. Προσπαθεί να αποκαλύψει γιατί, όπου και να ταξιδέψουμε σε αυτή τη γη, όποια ιστορική περίοδο και να μελετήσουμε, θα συναντήσουμε το φαινόμενο του «Εξιλαστήριου Θύματος».

Το Περπατώντας την αρχαία οδό των ασεβών έχει ως αφετηρία μια σύνδεση που πρώτος ο Ρενέ Ζιράρ είχε κάνει μέσα από τα γραπτά του. Ανασυνθέτει τις ιστορίες του Οιδίποδα, του Ιώβ και του Ιησού, μέσα από τα αρχαία κείμενα σε νεοελληνική απόδοση, για να φωτίσει τον διαφορετικό δρόμο που πήραν αυτοί οι τρεις, όταν στην κρισιμότερη στιγμή της ζωής τους κατηγορήθηκαν για βλασφημία απέναντι στην κοινότητά τους και απειλήθηκαν με αφανισμό. Ο πρώτος αποδέχτηκε την κατηγορία, ο δεύτερος αντιστάθηκε, ενώ ο τρίτος θυσιάστηκε τελετουργικά για να αναδείξει ότι η θυματοποίηση είναι το σαθρό δεκανίκι που στις δύσκολες στιγμές κρατά τις κοινωνίες όρθιες.

Θέατρο, ζωγραφική, λογοτεχνία και μουσική ενώνονται και δημιουργούν ένα έργο που σκοπό έχει να αγγίξει τους πάντες, ανεξαρτήτως αν έχουν μικρή ή μεγάλη σχέση με την τέχνη. Σκοπός είναι να τεθούν ερωτήματα άχρονα και οικουμενικά και να αποκαλυφθεί, για μια ακόμα φορά, η αλήθεια που γνωρίζουμε εδώ και τουλάχιστον δυο χιλιάδες χρόνια· ότι τα θύματα είναι αθώα.

Στο δρώμενο δίνεται βάση στη θυματοποιητική λειτουργία σε συνδυασμό με την ψυχολογική και υπαρξιακή αγωνία των χαρακτήρων που την υφίστανται. Επί σκηνής εμφανίζονται τρεις ερμηνευτές: ο «Χορός» είναι η ενσάρκωση της κοινότητας. Ο «Μάρτυρας» είναι μια φιγούρα που στο μεγαλύτερο μέρος του δρώμενου αμφιταλαντεύεται· αντλεί τα λόγια του από τον Οιδίποδα, τον Ιώβ και τον Ιησού. Το τρίτο πρόσωπο του έργου είναι ένας μάλλον αναποτελεσματικός «Παράκλητος». Προσπαθεί να συμπαρασταθεί στον Μάρτυρα, αντιλαμβάνεται ότι η διαδικασία είναι σαθρή και θα ήθελε να παρέμβει, αλλά δεν έχει ούτε τη δύναμη, ούτε την κοινωνική νομιμοποίηση.

Το δρώμενο έχει ως βασικό συστατικό, έξι ζωγραφικά έργα που απεικονίζουν γυναικείες φιγούρες σχεδόν σε φυσικό μέγεθος. Αυτά τα έργα είναι ζωγραφισμένα πάνω σε φύλλα λαμαρίνας, μια εκπληκτική πρώτη ύλη δημιουργίας ζωγραφικών επιφανειών. Εκεί που το μέταλλο μένει καθαρό γυαλίζει σαν αγιογραφία, ενώ εκεί που έχει σκουριάσει παίρνει ένα πορτοκαλί και σκούρο καφέ χρώμα, δείχνοντας σαν απομεινάρι του πολιτισμού μας.

Σκοπός είναι η ζωγραφική να συνομιλεί με το κείμενο και τη θεατρική δράση. Αυτές οι φιγούρες είναι ίδιες κι όμως διαφορετικές. Έχουν την ίδια μορφή και το ίδιο ρούχο, είναι αρχετυπικές φιγούρες σαν μέλη «αρχαίου χορού». Είναι η εικόνα των πολλών που γίνονται ένα στο πλαίσιο της κοινότητας. Αδιαφορούν, εκπλήσσονται, προσπερνούν, σοκάρονται, κολακεύονται, ανάλογα με τη στιγμή. Οι ηθοποιοί αλληλεπιδρούν με τα ζωγραφικά έργα και όλοι μαζί γίνονται κομμάτι του ίδιου δράματος. Ο ρόλος των ζωγραφικών επιφανειών δεν είναι διακοσμητικός. Είναι ο διάλογος του νέου με το παλιό, του ζωντανού με το πεθαμένο και της ζώσας ύλης με τη φθορά.

Ισότιμο κομμάτι της καλλιτεχνικής σύμπραξης είναι ο ήχος και η μουσική. Εδώ ο ήχος δεν λειτουργεί σαν «χαλί» για τη θεατρική πράξη· παρεμβαίνει, συμπληρώνει, διαλέγεται και υπονομεύει τη δράση. Όλα αυτά ζωντανά, μέσα στην Αγγλικανική Εκκλησία του Αγ. Παύλου, καθώς η δράση εξελίσσεται.

Αυτόν τον σημαντικό ρόλο στο έργο έχουν αναλάβει οι Sigmatropic, ένα μουσικό σχήμα που το 2018 κλείνει 20 χρόνια ζωής, πλέοντας ανάμεσα στην computer-based electronica και στην indie-rock.

Φιλοδοξούμε να φτιάξουμε ένα σπουδαίο καλλιτέχνημα έχοντας υψηλές προσδοκίες και χρησιμοποιώντας πρωτογενή υλικά. Οι ιδέες που πραγματεύεται το έργο δεν είναι ούτε απλές ούτε εύκολές. Μπορεί οι συνειρμοί και τα συμπεράσματα των παραπάνω σκέψεων να έχουν ατέλειες ή κάποιος να διαφωνεί σφόδρα με αυτές. Αυτός όμως είναι και ο μοναδικός λόγος που έχει κανείς για να εξακολουθεί να παράγει τέχνη σήμερα, η αναμέτρηση δηλαδή με το σημαντικό και το σπουδαίο.

Περπατώντας την αρχαία οδό των ασεβών

Εικαστικό – Θεατρικό δρώμενο

3, 10, 17 & 21 Δεκεμβρίου 2018 – Αγγλικανική Εκκλησία του Αγ. Παύλου στην Αθήνα. Ώρα έναρξης: 21:00

Ζωγραφική – Εγκατάσταση – Κείμενο – Σκηνοθεσία: Κωνσταντίνος Κωστούρος (www.kostouros.net) Performance: Αντώνης Καραθανασόπουλος – Κέλλυ Σπάνθη – Μαριλίζα Χρονέα Ήχος – Μουσική: Sigmatropic Επιμέλεια κειμένου: Βέρα Ανδριοπούλου Επιμέλεια κίνησης: Μάρθα Πασακοπούλου Κοστούμια: Άννα Μαγουλιώτη Φωτογραφίες: Γιώργος Ζαχαρίου Έκδοση Κειμένου: Εκδόσεις Νήσος (www.nissos.gr) Παραγωγή – Επικοινωνία Arte Atene – Specs ‘n’ arts

Πληροφορίες – Κρατήσεις
– Υπηρεσία εισιτηρίων: 2107234567, Στοά Πεσμαζόγλου, Πανεπιστημίου 39 www.ticketservices.gr

– και σε όλα τα καταστήματα PUBLIC

Τιμές εισιτηρίων
Κανονικό: 12 €
Φοιτητικό / Ανέργων / ΑΜΕΑ:  10 €

– Link Κρατήσεων: https://bit.ly/2CUXcQ3

– Link Δελτίου Τύπου: https://us5.campaign-archive.com/?e=&u=7eca16b7146d31a50e56901dc&id=7979979207

– F.B. Event: https://bit.ly/2ET9Pxy

– Link YouTube: https://youtu.be/cA1DhsQiDT4

Το κείμενο δημοσιεύτηκε για πρώτη φορά στη HuffPost.